Hợp đồng lao động là gì? Có bắt buộc phải ký không?
Theo Bộ luật Lao động 2019, hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả lương, điều kiện làm việc, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên.
Doanh nghiệp bắt buộc phải ký hợp đồng lao động bằng văn bản nếu người lao động làm việc từ 01 tháng trở lên, trừ một số trường hợp đặc biệt (ví dụ: công việc tạm thời dưới 01 tháng).
Việc ký hợp đồng không chỉ là nghĩa vụ pháp lý, mà còn là cơ sở bảo vệ quyền lợi cho cả hai bên trong quá trình làm việc và khi có tranh chấp phát sinh.
Không ký hợp đồng lao động bị phạt bao nhiêu?
Căn cứ Nghị định 12/2022/NĐ-CP, hành vi không ký hợp đồng lao động sẽ bị xử phạt như sau:
Không ký HĐLĐ với người làm việc từ 1 tháng trở lên:
- Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng, tùy theo số lượng người lao động vi phạm:
- 01 – 10 người: 2 – 5 triệu đồng
- 11 – 50 người: 5 – 10 triệu đồng
- 51 – 100 người: 10 – 15 triệu đồng
- 101 – 300 người: 15 – 20 triệu đồng
- Trên 300 người: 20 – 25 triệu đồng
Không ký hợp đồng thử việc đúng thời hạn:
- Ký sai thời hạn thử việc (ví dụ thử quá 30 ngày với lao động phổ thông): phạt từ 500.000 – 10.000.000 đồng tùy số lượng.
Không lập HĐLĐ bằng văn bản đối với một số đối tượng:
- Như người lao động cao tuổi, người giúp việc gia đình, lao động bán thời gian…
Cũng bị xử phạt như các trường hợp trên.
Hệ lụy doanh nghiệp phải gánh chịu nếu không ký hợp đồng lao động
Không chỉ bị xử phạt hành chính, việc không ký hợp đồng lao động còn dẫn đến nhiều hệ quả nghiêm trọng mà doanh nghiệp phải đối mặt:
1. Mất căn cứ pháp lý khi xảy ra tranh chấp
Khi không có hợp đồng rõ ràng, nếu xảy ra xung đột về tiền lương, nghỉ việc, hoặc tai nạn lao động… doanh nghiệp rất khó chứng minh trách nhiệm và nghĩa vụ đã thỏa thuận. Người lao động có thể tố cáo, khiếu nại và doanh nghiệp sẽ chịu bất lợi hoàn toàn.
- Bị buộc truy đóng các khoản bảo hiểm
Theo quy định, nếu người lao động đã làm việc trên 1 tháng, doanh nghiệp phải tham gia:
- Bảo hiểm xã hội (BHXH)
- Bảo hiểm y tế (BHYT)
- Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN)
Nếu không đóng, khi bị thanh tra, doanh nghiệp sẽ bị truy thu toàn bộ số tiền từ thời điểm bắt đầu làm việc, thậm chí còn phải đóng thêm lãi phạt chậm nộp.
3. Ảnh hưởng đến hồ sơ pháp lý và giấy phép
Doanh nghiệp có thể bị đưa vào danh sách vi phạm, ảnh hưởng đến:
- Khả năng được cấp hoặc gia hạn giấy phép lao động, ngành nghề có điều kiện
- Bị “để ý” khi thanh tra thuế, BHXH, PCCC…
4. Mất uy tín trong môi trường tuyển dụng
Trong thời đại mạng xã hội, chỉ một bài đăng tố cáo từ người lao động cũng đủ để ảnh hưởng đến hình ảnh thương hiệu tuyển dụng, khiến ứng viên e ngại, nhân tài rời bỏ.
Doanh nghiệp cần làm gì để tránh bị phạt?
Dưới đây là những lưu ý để doanh nghiệp xử lý đúng luật, hạn chế tối đa rủi ro:
1. Ký hợp đồng lao động bằng văn bản
- Ngay từ ngày đầu tiên làm việc (nếu không có thử việc)
- Nếu có thử việc: phải ký hợp đồng thử việc với thời hạn đúng quy định (từ 6 – 30 – 60 ngày tùy vị trí)
2. Sử dụng đúng loại hợp đồng
- Hợp đồng xác định thời hạn (tối đa 36 tháng)
- Hợp đồng không xác định thời hạn
- Hợp đồng theo mùa vụ hoặc theo công việc có thời hạn dưới 12 tháng
3. Lưu trữ đầy đủ hồ sơ
- Hợp đồng, biên bản bàn giao, bảng lương, chấm công, chữ ký… phải được lưu giữ và cập nhật thường xuyên
- Nên có cả bản cứng và bản mềm (scan), phòng khi cần chứng minh
Kết luận
Việc không ký hợp đồng lao động không phải là một “chiêu tiết kiệm chi phí” mà chính là rủi ro pháp lý tiềm tàng đối với doanh nghiệp. Trong bối cảnh cơ quan chức năng tăng cường thanh tra và người lao động ngày càng hiểu biết hơn về quyền lợi, doanh nghiệp cần nghiêm túc rà soát và chuẩn hóa lại hoạt động sử dụng lao động của mình.
Trên đây là toàn bộ thông tin về việc “Không ký hợp đồng lao động – Bị xử phạt bao nhiêu?”. Nếu có thắc mắc hoặc cần tư vấn thêm về vấn đề này, hãy liên hệ với chúng tôi theo số điện thoại 988.073.181/0984.88.831 hoặc email lawyers@hdluat.com – doanhnghiep@hdluat.com. HD Luật luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc và đưa đến cho Quý khách hàng những thông tin hữu ích nhất. Rất mong được hợp tác với Quý khách hàng.